Ο ΘΩΜΑΣ ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΥΣΗΣ
Πολλοί είναι οι Δήμοι στη χώρα που χρησιμοποιούν Γενικό Γραμματέα, αποβλέποντας στο να γίνει η λειτουργία τους πιο αποτελεσματική και να απαλλαχτεί ο Δήμαρχος από πολλές υποθέσεις, κυρίως Διοικητικού χαρακτήρα και συντονισμού των υπηρεσιών.
Πρόκειται για θεσμό που έχει τεθεί σε λειτουργία χρόνια πριν, αλλά κάποιοι Δήμοι ουδέποτε έκαναν χρήση του μέτρου για πολλούς και διάφορους λόγους. Ο Γενικός Γραμματέας σε κάθε Δήμο είναι καθαρά επιλογή του Δημάρχου τον οποίο συνεπικουρεί στο δύσκολο έργο του. Είναι μη αιρετός και ουσιαστικά λειτουργεί ως το δεξί χέρι του Δημάρχου και ατύπως , αποτελεί, το δεύτερο τη τάξει πρόσωπο στο Δήμο μετά τον Δήμαρχο. Είναι ουσιαστικά ο μάνατζερ του Δήμου.
Πολλοί , βέβαια, Δήμαρχοι αποφεύγουν την αξιοποίηση ενός τέτοιου προσώπου, φοβούμενοι την αναπόφευκτη σύγκριση, σε περίπτωση , που ο Γενικός Γραμματέας αποδειχθεί ισχυρή προσωπικότητα και επισκιάζει τον Δήμαρχο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, που έχουν διαρρεύσει ο Δήμος Ξηρομέρου προσανατολίζεται στο να χρησιμοποιήσει την νέα περίοδο 2024-2028 Γενικό Γραμματέα καθότι τον Δήμαρχο αναμένει πολλή δουλειά, με δεδομένο ότι θα πρέπει να δρομολογηθούν λύσεις για πολλά καίρια και χρονίζοντα προβλήματα.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες έχει εξευρεθεί το πρόσωπο και έχουν γίνει οι πρώτες επαφές και βολιδοσκοπήσεις.
Το όνομα, που κυριαρχεί έχει και αυτό διαρρεύσει , αλλά δεν είναι βέβαιο ότι μπορεί να υπάρξει θετική κατάληξη στο όλο ζήτημα. Ενδεχομένως να υπάρξουν και δεύτερες σκέψεις γιατί, προφανώς, μια τέτοια επιλογή του Δημάρχου δεν την καλοβλέπουν πολλά από τα στελέχη της Παράταξής , που πλέον θα δουν το ρόλο τους να υποβαθμίζεται.
Οι συσχετισμοί δυνάμεων είναι αυτοί που θα επηρεάσουν και το αποτέλεσμα της προσπάθειας.
Πάντως, πρόκειται για άτομο με γνώσεις και εμπειρία καθότι έχει διατελέσει και αντιδήμαρχος σε γειτονικό Δήμο. Οι αντιδράσεις ,θα εστιασθούν , προφανώς, στο ότι, το εν λόγω πρόσωπο, δεν είναι Ξηρομερίτης. Το γεγονός αυτό ίσως οδηγήσει και σε δεύτερες σχέσεις για επιλογή άλλου ατόμου, ή και για ματαίωση της κίνησης.
Τα πάντα, όμως, εξαρτώνται από την θέληση και τους στόχους του Δημάρχου ο οποίος με νωπή την ισχυρή λαϊκή εντολή, μπορεί να παρακάμπτει τις οποιεσδήποτε τυχόν αντιδράσεις.
Ο ρόλος του Γενικού Γραμματέα-Αρμοδιότητες-Αμοιβή
Ο δήμαρχος μπορεί με απόφασή του να αναθέτει στο γενικό γραμματέα την υπογραφή με εντολή του εγγράφων και πιστοποιητικών, πλην χρηματικών ενταλμάτων.
Ο γενικός γραμματέας έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
α. Υπογράφει τις αποφάσεις χορήγησης αδειών με ή χωρίς αποδοχές και μετακίνησης εκτός έδρας στο εσωτερικό και εξωτερικό των υπαλλήλων του δήμου.
β. Παρέχει οδηγίες, δίνει κατευθύνσεις και, γενικότερα, συντονίζει τις υπηρεσίες του δήμου κατά την άσκηση του έργου τους.
γ. Προβαίνει στη μελέτη και την εισήγηση μέτρων για τη βελτίωση και την προαγωγή των λειτουργιών του δήμου.
δ. Μεριμνά για την επεξεργασία από τις αρμόδιες υπηρεσίες των θεμάτων που είναι προς συζήτηση ενώπιον του Δημοτικού Συμβουλίου ή της Οικονομικής Επιτροπής ή της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, σύμφωνα με την ημερήσια διάταξη ή έχουν ήδη συζητηθεί σ’ αυτά, καθώς και να τα υποστηρίζει ενώπιον των ανωτέρω οργάνων, εφόσον κρίνεται απαραίτητο από τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου ή των άλλων επιτροπών.
ε. Παρακολουθεί τη διαδικασία εφαρμογής των αποφάσεων των οργάνων του δήμου από τις αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου.
στ. Μεριμνά για την έγκαιρη ετοιμασία των περιοδικών απολογισμών δράσης του δήμου, σύμφωνα με τα αντίστοιχα προγράμματα ή τις συγκεκριμένες αποφάσεις, και ενημερώνει σχετικά το Δημοτικό Συμβούλιο, την Εκτελεστική Επιτροπή και την Οικονομική Επιτροπή.
ζ. Μεριμνά για τη συνεχή βελτίωση της αποτελεσματικής δράσης των υπηρεσιών του δήμου, την προσαρμογή της λειτουργίας τους στις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας και τη βελτίωση της απόδοσης του στελεχικού δυναμικού και των τεχνικών μέσων του δήμου.
η. Οργανώνει κάθε νέα υπηρεσία που δημιουργείται στο δήμο.
Ο νόμος δίνει τη δυνατότητα στο δήμαρχο, με απόφασή του, να εκχωρεί και άλλες αρμοδιότητες, πλην των ανωτέρω προβλεπόμενων στο νόμο, στο γενικό γραμματέα του.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η ανάγκη για απαλλαγή του δημάρχου από τα διοικητικά του καθήκοντα αναγνωρίζεται από παλιά, αν και με διαφορετικές απόψεις ως προς το μέγεθος του δήμου, που το συναρτούσε ο νομοθέτης με την ανάγκη του δημάρχου να αποφορτιστεί από τα διοικητικά καθήκοντά του.
Λανθασμένη, βέβαια, προοπτική, αφού η απαλλαγή του κάθε δημάρχου από τα διοικητικά του καθήκοντα, ως προϊστάμενος των υπηρεσιών του δήμου, είναι επιβεβλημένη έτσι ώστε να μπορεί να ασκεί την πολιτική και να αφοσιώνεται στην εφαρμογή αυτής κατά τη δημοτική περίοδο.
Για το λόγο αυτό και ο Έλληνας δήμαρχος σε σχέση με τους Ευρωπαίους ομολόγους του, σύμφωνα με στοιχεία έρευνας, που αποτυπώνονται στο βιβλίο του Ν. Χλέπα «Ο Δήμαρχος ως αιρετός ηγέτης» (από το οποίο έχουν ληφθεί στοιχεία για την παρουσίαση αυτή), φαίνεται ιδιαίτερα βεβαρημένος ως προς το χρονικό φορτίο εργασίας, γεγονός που θα πρέπει να αποδοθεί τόσο στη συμφόρηση ευθυνών στο πρόσωπό του όσο και σε παράγοντες όπως η ελλιπής στελέχωση των δήμων, η μειωμένη εμπιστοσύνη στις διαπροσωπικές σχέσεις και η κακή οργάνωση των υπηρεσιών, η αφιέρωση ιδιαίτερα μεγάλου χρόνου σε συναντήσεις με τους δημότες, παράγοντες που οδηγούν στην αντικειμενική αδυναμία του δημάρχου για σοβαρή προετοιμασία και ενασχόληση με ουσιώδη ζητήματα που αφορούν την επεξεργασία και υλοποίηση της στρατηγικής για την πόλη.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία ο δήμαρχος είναι προϊστάμενος του προσωπικού και των υπηρεσιών του δήμου, τις οποίες και διευθύνει, δίνοντας τη δυνατότητα στους μεγάλους δήμους να υπάρχει γενικός γραμματέας που θα αναλάβει αυτές τις διοικητικές ευθύνες. Η μέχρι σήμερα όμως εμπειρία είναι ότι ο Έλληνας δήμαρχος συγκεντρώνει πολλές αρμοδιότητες και ευθύνες προς τη διοικητική διοίκηση σε σχέση με τον Ευρωπαίο δήμαρχο.
Στις ευρωπαϊκές χώρες συναντάται το μοντέλο του «δυϊσμού» στην κορυφή του δήμου, αφού προβλέπεται ιδιαίτερη θέση για ανώτατο δημοτικό αξιωματούχο «chief executive officer», επί θητεία, που είναι επικεφαλής των υπηρεσιών και υπεύθυνος έναντι της πολιτικής ηγεσίας για τη λειτουργία των υπηρεσιών του δήμου. Στα κράτη αυτά, όπου κυρίως ο τίτλος του γενικού γραμματέα αντιστοιχεί περισσότερο σε «city manager», το θεσμικό πλαίσιο αναγνωρίζει την παραδοσιακή διάκριση ανάμεσα στην πολιτική επεξεργασία αφενός και τη διοικητική εφαρμογή των πολιτικών αφετέρου ή ανάμεσα στην πολιτικά υπεύθυνη αιρετή ηγεσία και στην επαγγελματική, αυστηρά δημοτική διοίκηση, την οποία έχει αναλάβει ο ανώτατος μη αιρετός αξιωματούχος.
Οι λόγοι αυτοί οδήγησαν το νομοθέτη αρχικά –όπως φαίνεται από την προαναφερθείσα νομοθεσία– στη θεσμοθέτηση της θέσης του γενικού γραμματέα και πρόσφατα με τον «Καλλικράτη» στη θεσμοθέτηση της Εκτελεστικής Επιτροπής, το όργανο που λειτουργεί ως «υπουργικό συμβούλιο» στο δήμο, με στόχο τη στήριξη του δημάρχου στο ρόλο του και την αποτελεσματικότερη άσκηση των καθηκόντων του και την εφαρμογή της πολιτικής στην πόλη του.
Ο δήμαρχος λοιπόν, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, είναι άμεσα και προσωπικά υπεύθυνος για τη λειτουργία των δημοτικών υπηρεσιών, τις οποίες διευθύνει, δηλαδή κατευθύνει, συντονίζει, παρακολουθεί και ελέγχει τη δράση τους, ενώ ασκεί προληπτικό και κατασταλτικό ιεραρχικό έλεγχο, καθώς και πειθαρχικό έλεγχο. Εκδίδει τις προβλεπόμενες από τη νομοθεσία πράξεις για τις υπηρεσιακές μεταβολές του προσωπικού.
Εκτός όμως από τις παραπάνω «τυπικά διοικητικές» ευθύνες του δημάρχου θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι για την υποστήριξη του έργου του και την εφαρμογή της πολιτικής και την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, θα πρέπει να υπάρξει μια σχέση με το προσωπικό τέτοια ώστε να εξυπηρετείται μια αμφίδρομη επικοινωνία και έγκαιρη πληροφόρηση ως προς την πρόοδο των πολιτικών, αλλά και τα προβλήματα που παρουσιάζονται στην καθημερινότητα, τους κινδύνους και τις ευκαιρίες. Τα στελέχη, δηλαδή, του δήμου πρέπει να γνωρίζουν τις επιδιώξεις, τους στόχους και την πολιτική της δημοτικής αρχής, ενώ η δημοτική αρχή πρέπει να γνωρίζει τα θέματα που δημιουργούν δυσλειτουργία των υπηρεσιών. Η οργανωτική πολυπλοκότητα των δήμων πλέον με τη δημιουργία πολλών τομέων και διευθύνσεων καθιστά αναγκαία αυτή τη συνεχή επικοινωνία μεταξύ δημοτικής αρχής και διοικητικών υπηρεσιών και εδώ καλείται να παίξει σημαντικό ρόλο ο γενικός γραμματέας του δήμου.
Είναι αυτός που καλείται να επιτύχει με συνεχή παρακολούθηση και διαπραγμάτευση με τον υπηρεσιακό μηχανισμό τη μεγαλύτερη δυνατή απόδοση αυτού για την επιτυχή υλοποίηση της πολιτικής.
Πρέπει ο γενικός γραμματέας να λάβει υπόψη του ότι καμία πολιτική ηγεσία δεν μπορεί να αγνοήσει την υπηρεσιακή ηγεσία, αφού τότε θα είναι αναπόφευκτες οι υπηρεσιακές αντιστάσεις και θα υπάρχει καθυστέρηση –αν όχι ματαίωση– υλοποίησης των πολιτικών της δημοτικής αρχής.
Ο ρόλος, λοιπόν, του γενικού γραμματέα είναι να προλαβαίνει τέτοιου είδους εμπλοκές με συνεχή επαφή με τις διοικητικές υπηρεσίες, να λειτουργεί ως φίλτρο, σύνδεσμος και δίαυλος ενημέρωσης και επικοινωνίας μεταξύ του δημάρχου και του συνόλου της δημοτικής διοίκησης.
Στην Ελλάδα, όμως, η απόλυτη εξάρτηση του μετακλητού –επιλεγμένου από τον ίδιο το Δήμαρχο– γενικού γραμματέα πιθανώς να μην ευνοεί την ανάπτυξη των δικών του σχέσεων με το προσωπικό του δήμου και την ανάπτυξη «θεσμικής μνήμης» στο δήμο.
Η εμπειρική έρευνα επιβεβαιώνει την πολύ συχνή επικοινωνία του δημάρχου με το γενικό γραμματέα, αλλά είναι εντυπωσιακά μεγάλη και η σημασία που δίνει ο δήμαρχος στην καθημερινή επικοινωνία με άλλα –πλην του γραμματέα– υπηρεσιακά στελέχη και κυρίως με τους προϊσταμένους οργανικών μονάδων, γεγονός που αντανακλά τη συνήθεια του Έλληνα δημάρχου για έντονη ενασχόληση με τα διοικητικά προβλήματα.
Εδώ καλείται ο γενικός γραμματέας να παίξει ουσιαστικό ρόλο, όπως προαναφέρθηκε, του διαύλου και του φίλτρου, έτσι ώστε ο δήμαρχος να ασχολείται με διοικητικά θέματα και να επικοινωνεί με υπηρεσιακούς παράγοντες σε περιπτώσεις που απαιτούν οι περιστάσεις, επιτυγχάνοντας συγχρόνως όμως να μην απομονώνει το δήμαρχο από τις υπηρεσίες.
Οι αποδοχές του γενικού γραμματέα καθορίζονται με κοινή απόφαση των υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομικών ύστερα από γνώμη της ΚΕΔΚΕ, η οποία παρέχεται εντός μηνός αφότου ζητηθεί και δεν λαμβάνουν τις αποδοχές της οργανικής τους θέσης.
(ΚΥΑ 7309/2011 (11.3.2011: ποσοστό 65% επί της αντιμισθίας του οικείου δημάρχου. Οι μηνιαίες αποδοχές των γενικών γραμματέων σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερες των αντίστοιχων αποδοχών των υπαλλήλων ειδικών θέσεων 1ου βαθμού, όπως αυτές καθορίζονται κάθε φορά. Πέραν των ανωτέρω αποδοχών, καταβάλλεται και η οικογενειακή παροχή, επιδόματα εορτών και αδείας, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του άρθρου 11 του ν. 3205/2003 (σε συνδυασμό με ν. 3833/10).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Ο γενικός γραμματέας δεν πρέπει να σταθεί στο γράμμα και μόνο του νόμου και να ασκεί τις αρμοδιότητες που θα του αναθέσει ο δήμαρχος θεωρώντας τον εαυτό του ένα ακόμα μέλος του υπηρεσιακού μηχανισμού, αλλά να συμβάλλει με την εμπειρία και τις γνώσεις του ως σύμβουλος του δημάρχου αλλά και των λοιπών οργάνων του δήμου για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του δήμου, με την πλήρη αξιοποίηση του υπάρχοντος υπηρεσιακού μηχανισμού, συγχρόνως, όμως, δεν θα πρέπει να αποξενώνει την πολιτική ηγεσία από το διοικητικό προσωπικό, έτσι ώστε να αποφευχθεί η δυσλειτουργία μεταξύ πολιτικής και διοικητικής εξουσίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια, χυδαία, συκοφαντικά, υβριστικά, ρατσιστικά, σεξιστικά και μη κόσμια, δεν θα αναρτώνται.